Türk Lirası’nda yeni bir dönemin başlangıcı olarak lanse edilen 2009 yılında hayatımıza giren 200 TL, geride kalan 15 yıldaki yüksek enflasyon ortamında satın alma gücünü büyük oranda kaybetti ve pul oldu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre Ocak 2009-Nisan 2024 tarihleri arasında tüketici enflasyonu yüzde 1.271 oldu. Yani 2009’daki 200 TL satın alma gücü bakımından artık 2.743 TL’ye karşılık geliyor. Bugün 200 TL ile birikim yapılamadığı gibi karın doyurabilmek de artık mümkün değil. Tedavüle girdiği 1 Ocak 2009’da 130.5 dolara karşılık gelen 200 TL ile döviz bürolarına gidildiğinde artık yalnızca 6.1 dolar alınabiliyor. 200 TL’nin alım gücü aynı dönemde 93.1 Euro’dan 5.7 Euro’ya düştü
480 EKMEK AZALDI
2009’un Ocak ayında 45 litrelik bir arabanın deposu 126 lira 45 kuruşa doluyordu, 73 lira 55 kuruş ise vatandaşın cebinde kalıyordu. Ancak 15 yılda benzinin litresinin 2.81 TL’den 42.64 TL’ye ulaşması ile en büyük banknot artık 4.6 litre benzin almaya yetiyor. 2009’da en büyük banknot ile kilogram fiyatı 16 TL olan dana etinden 12.5 kilogram alınabiliyordu. Ancak et fiyatlarının 600 TL’ye dayanmasıyla artık yarım kilogram et bile alınamıyor. Kuzu etinin fiyatı ise 15 yılda 13.9 liradan 702 liraya ulaştı. Zeytinyağının litre fiyatı ise aynı dönemde 11.1 liradan 394 TL’ye yükseldi. Beyaz peynirin kilogram fiyatı 2009’da 10.8 TL iken bugün 567 TL’ye çıktı. Adedi 24 kuruş olan yumurta bugün 5.49 TL’ye, litresi 1.8 TL olan sütün litre fiyatı da 40 liraya ulaştı. Domatesin kilogram fiyatı 1.6 TL’den 39 TL’ye, patatesin ise 75 kuruştan 35 TL’ye yükseldi. Zeytinin kilogram fiyatı da 8.9 TL iken 15 yılın sonunda 312 TL’ye, herkesin sofrasında olan 200 gram ekmeğin fiyatı da 40 kuruştan 10 TL’ya yükseldi. Çayın kilogram fiyatı da 11 TL’den 147 TL’ye ulaştı.
Hans’ın 55 Euro’su Mehmet’in 55 lirasını katlıyor
Türkiye’nin dünyanın en yüksek dördüncü enflasyonuna sahip olması, TL’nin alım gücünü eritti. 55 Euro ile Almanlar temel gıda maddelerinden kilolarca alabilirken, 55 lira ile Türkler, gram ya da adetle alışveriş yapmak zorunda kalıyor. Almanya’da sigara fiyatları 5-7 Euro arasında değişiyor.
275 YUMURTA ALIYORLAR
Bir tiryaki Almanya’da 55 Euro ile 11 paket sigara alabiliyorken, Türkiye’de ise 55 TL’ye sigara alabilmek için market market gezmek gerekiyor. Almanya’da 13.95 Euro olan 1 kilogram beyaz peynirden 55 Euro ile 3.9 kilogram peynir alınabilirken, Türkiye’de ise kilogramı 567.52 TL olan beyaz peynirden 55 liraya yaklaşık 2 dilime denk gelen 96.9 gram peynir alınabiliyor. Almanya’da asgari ücret olan 2.054 Euro maaş alan Hans, Berlin’de bir markette 55 Euro ile 275 adet yumurta alabiliyor. İstanbul’da ise asgari ücret ile çalışan Mehmet’in 55 lirası sadece 10 adet yumurta satın almaya yetiyor. Aynı şekilde Berlin’de bu para ile 9 kilogram kemiksiz tavuk eti almak mümkün, İstanbul’da ise tavuk bonfilenin kilogram fiyatı 200 lirayı buluyor. 55 lira ile sadece 275 gram tavuk bonfile market sepetine atılabiliyor. Berlin’de 55 Euro ile 34.5 litre yarım yağlı süt alınabilirken, İstanbul’da ise 55 lira yalnızca bir litre süte karşılık geliyor. 55 Euro ile Almanya’da 6.8 kilogram kıyma ve 18 kilogram salatalık alınırken; Türkiye’de ise 55 TL, 100 gram kıyma veya 2 kilogram salatalığa denk geliyor.
